Publikacji monograficznych traktujących o uzbrojeniu i środkach pola walki jest obecnie wiele, lecz tych dotyczących tematów marynistycznych jest znacznie mniej, niż tych które traktują o samolotach czy pojazdach wojskowych. Dlatego ukazanie się każdej z nich jest warte odnotowania, zwłaszcza takiej jaka ostatnio do mnie dotarła. Mowa tu oczywiście o pierwszym tomie publikacji z nowej serii Wydawnictwa Stratus, czyli „Fighting Ships of the U.S. Navy 1883-2019”.

Autorem cyklu jest Verner F. Milewski, Jr zaś sam cykl jest wynikiem 10 lat pracy badawczej w amerykańskich archiwach wojskowych. Mamy zatem do czynienia z dziełem wręcz monumentalnym, w którym autor dokona omówienia wszystkich okrętów służących w amerykańskiej marynarce wojennej w latach 1883 -2019.

Jako pierwsze zostały mówione lotniskowce floty, zwrócić należy uwagę, iż mamy do czynienia z pierwszym tomem pierwszej części. Znajdziemy w niej szczegółowe informacje o wszystkich uderzeniowych lotniskowcach US Navy, poczynając od USS „Langley” a na USS „Gerald R. Ford” skończywszy.

Praca podzielona została na części, każda z nich odpowiada jednemu typowi lotniskowca, każda część zaś na rozdziały. Każdy z nich jest natomiast poświęcony konkretnym okrętom, także tym, których budowę anulowano, lub nawet nie rozpoczęto. Omawianie poszczególnych okrętów autor rozpoczyna od krótkiego zestawienia tabelarycznego, w którym znajdziemy informacje o numerze okrętu, dacie położenia stępki, wodowaniu i wejściu do służby. Później otrzymujemy historię każdego okrętu przedstawioną „w pigułce” co jest w pełni uzasadnione obszernością opracowania.

Każdy okręt jest oczywiście należycie zilustrowany zdjęciami. Jest ich zazwyczaj około 10 na każdy rozdział. Są to fotografie zarówno doskonale znane, jak i mniej a niektóre publikowane po raz pierwszy. Pochodzą one zarówno z oficjalnych zbiorów US Navy, jak i z prywatnych kolekcji. Jest zatem publikacja utrzymana w konwencji „Warship Pictorial” przy czym nie zdecydowano się na publikowanie współczesnych zdjęć w kolorze, ale w konwencji czarno – białej, co w ostatecznym rozrachunku nadało całemu opracowaniu nieco wytworności. Kolorowe zdjęcia znajdziemy tylko na pierwszej i ostatniej stronie okładki.

Autor książki musiał mieć spory problem z doborem zdjęć, ponieważ wszyscy wiemy jak obszerne są zbiory zdjęć w archiwach US Navy, ale wywiązał się z tego zadania nadzwyczaj dobrze. Zdjęcia dobrano z wielkim znawstwem i wyczuciem, przedstawiają one okręty w różnych okresach ich służby, w budowie czy podczas działań wojennych. Przedstawiają także zdarzenia dramatyczne, takie jak zatopienie „Lexingtona”, czy „Horneta” a także ataki Kamikadze na „Essexa” czy „Bunker Hilla”. Dodatkową wartością zawartego w książce zbioru zdjęć jest wysoka jakość techniczna, co jest bardzo ważne zwłaszcza dla modelarzy, dla których dobre zdjęcia to nierzadko połowa sukcesu podczas budowy modelu. Pojawienie się w kilku miejscach zdjęć nieco gorszych jakościowo jest ze wszech miar uzasadnione tym co owe zdjęcia przedstawiają, te zdjęcia po prostu musiały zostać opublikowane. Autor zwraca także szczególną uwagę na daty i miejsca wykonania poszczególnych zdjęć, co może być bardzo pomocne modelarzom, przecież modele zazwyczaj budowane są w konfiguracji na dany rok.

Dzięki tej publikacji możemy się dowiedzieć, jak ciekawa była historia operacyjna lotniskowców służących w amerykańskiej marynarce wojennej już po zakończeniu II Wojny Światowej w tym wszystkich superlotniskowców stanowiących od lat 60-tych ubiegłego stulecia główną siłę uderzeniową US Navy. Jak choćby incydent z eksplozja rakiety Mk.32 Zuni na pokładzie USS „Enterprise” (CVAN-65). Obecnie okręt ten zakończył już służbę, ale nazwa „Enterprise” pojawi się niebawem w rocznikach flot wojennych, gdyż przewidziano ją dla jednego z zamówionych nowych okrętów typu „Gerald D. Ford”.

Każdy część książki zawiera ponadto szczegółowe zestawienia tabelaryczne zawierające dane taktyczno – techniczne omawianego typu lotniskowca. Prawdziwą gratką dla modelarzy są natomiast schematy wszystkich kamuflaży stosowanych podczas II Wojny Światowej. Co więcej nie są to uproszczone schemaciki opracowywane współcześnie, jakie znamy choćby z instrukcji malowania z modeli, ale reprinty z oryginalnych schematów stoczniowych, wraz z oznaczeniem kolorów, co mocno podwyższa wartość i rangę całego wydawnictwa.
 
Całość została bardzo pięknie wydana, twarda, lakierowana okładka i kredowy papier, co zresztą jest znakiem firmowym Wydawnictwa Stratus. Jak większość publikacji tego wydawcy, także i ta jest anglojęzyczna, co zresztą nie przeszkadza w niczym, a powinna się cieszyć dużym zainteresowaniem także wśród polskich miłośników okrętów wojennych z modelarzami na czele. Ci ostatni znajdą w tej publikacji, a także w kolejnych pozycjach tego cyklu nie tylko doskonałą bazę monograficzną, pomocną przy budowie modeli, ale także może być dla nich inspiracją, kiedy staną przed kolejnym wyborem – pancernik? Krążownik? A może lotniskowiec?

Dziękuję Wydawnictwu Stratus za przekazanie egzemplarza na potrzeby niniejszej publikacji.

Maacin "Marwaw" Wawrzynkowski